Taariikhda Magaalada Kismaayo

Daily chitchat on Somali politics.

Moderator: Moderators

SecretAgent
SomaliNet Heavyweight
SomaliNet Heavyweight
Posts: 4824
Joined: Wed Jan 09, 2013 4:58 pm
Location: east south west north

Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by SecretAgent »

Waxay ahayd goob aan la degin, balse lagu nasto. Waxaanu ku nasan jiray, maraakiibta ka iman jirtay yurub iyo hindiya. Waana intii aan la furin kanal-suwayska masar. Sanadkii 1830-kii ayuu boqorkii Ajuuraanku ka sameeyey tuullo kalluunka lagu kala iibsado. Boqorka ajuuraanka oo xukunkiisu ku fidsanaa ilaa jamaame. Wuxuu ka sameeyey beero lagu waraabiyo biyaha webiga.cali coomay

Sanadkii 1860-kii waxa dhacay xukunkii Ajuuraanka, waxaana maamulkii la wareegay boqortooyo la odhan jiray Geledi, oo uu hogaamiye u ahaan jiray suldaan la odhan jiray yusuf maxamuud ibraahin, oo wardey cali ahaa. Ka dib waxa magaalda damcay inuu qabsado boqortooyo reer cumaan ahayd oo ka talin jirtay jasiirada Sansibaar. Waxaana dagaal la galay suldaan yusuf , oo wata ciidamo ku dagaalamaya leebab, qaanso iyo warmo laga sameeyey geedaha waaweyn ee ay hodanka ku tahay magaaladu. Aakhirkiina wuxuu ku guulaystay suldaan yusuf inuu jabiyo boqortooyadii cumaan. Suldaan yusuf wuxuu xukunkii ku wareejiyey suldaan ahmed oo ahaa hogaamiyihii ciidankii jabiyey boqortooyadii cumaan, sidaasu xukunkiina kaga degay. Magaaladii ayaa balaadhatay, waxana xoogaystay ganacsigii, xoolaha, beeraha iyo kalluunka. Dagaallo ka socday waqooyiga kiiniya ayaa keenay inay soo qaxaan dad fara badan oo soo camiray magaalada hareeraheeda, kuwaasi oo u badnaa beesha ogaadeen. Taasina waxay keentay inay magaaladii ka camiranto dhinaca ganacsiga.

Sanadkii 1870-kii ayuu suldaan ahmed heshiis is-af-garad la galay suldaankii jasiirada sansibaar, ka dhaxlay maamulka aabihii, waxaana ka mid ahaa heshiiska in ciidanka jasiirada sansibaar ilaaliyo badda kismaayo iyo wixii ku xadgudba, laakiin gudaha magaalada aanay soo galin. Arrintani waxay aakhirkii keentay inuu suldaankii sansibaar magaaladii maamulo, isagoo ka faa’idaystay diciifnimo ku timid maamulkii suldaan ahmed, oo markii dambana dhintay, maamulkiisna baaba’ay. Isla wakhtigaasi waxa magaalada soo galay qoxoonti ka yimid gobolka bari oo abaaro ba’ani ka dheceen, oo majeerteen ahaa.

Sanadkii 1890-kii ayuu boqorkii sansibaaar heshiis la galay dawlada ingiriiska, kaaso dhigayey in laga ilaaliyo dhinaca badda, balse aan magaalada lala maamulin. Hasayeeshee sanadkii 1895-kii ayuu ingiriisku culays saaray boqorkii sansibaar, waxaanu ku khasbay inuu wareejiyo maamulka magaalada. Waanay dhacday. Waxaana maamulkii magaalada toos ula wareegay dawladii ingiriiska. Dawlada ingiriiska ayaa maamul u samaystay magalada, waxaanay u soo magacowday badhasaab.

Sanadkii 1926-kii ayuu ingiriisku abaal-marin ahaan ugu wareejiyey magaalada dawlada talyaaniga.dawalda talyaaniga iyo ingiriisku wakhtigan waxay ahaayeen xulufo dhinaca dagaalka ah, ilaa dagaalkii kowaad ee adduunka laga soo gaadhayey. Talyaaniga oo sidii u maamulaya, ayaa xornimadii la qaatay, waxaana xukunkii dalka la wareegay dawladihii ra’idka ahaa.

Xornimadii ka dib maamuladii magaalada kismaayo

Dawladihii ra’idka ahaa ee Adan cabudulle cismaan iyo c/rashiid cali sharmarke, waxa magaalada maamulkeeda haystay beesha majeerteen.Markii la af-gambiyey dawladii c/rashiid sanadkii 1969-kii ee kacaanku dalka maamulayey, ilaa sanadkii 1991 oo uu dhacay kacaanku, waxa maamulkii la wareegay beesha mareexaan.

Dabayaaqadii 1991-kii waxa magaalada qabsaday jabhadii USC/SNA oo uu hogaaminyey general Maxamed Faarax Caydiid, waxaana maamulkii la wareegay beesha Habar-gidar.

horaantii 1994-kii ayey ciidamadii UNISOM ee marykanku hormoodka ahaa, weerareen kismaayo, waxaanay xoog kaga fara-maroojiyeen taageerayaashii general MF.caydiid, ka dibna waxay ku wareejiyeen general MS.moorgan. waxa mar kale maamulkii la wareegay beesha majeerteen. Markii ay dalka soomaliya ka baxeen ciidankii UNISOM iyo marykankii, waxa magaalada weeraray is-bahaysi la odhan jiray DOOXADA JUBA oo ay ku bahoobeen beelaha, mareexaan iyo habar-gidar. Waxaana hogaamiye u ahaan jiray col.Barre hiiraale. Maamulkiina wuxuu noqday mareexaan iyo habar-gidar.

Horaantii 2008-dii ayey ciidamada la-shabaab oo kaashanaya beesha ogaadeen, waxay weerar ku qaadeen magaalada kismaayo, waxaanay ka qabsadeen dagaal dhiig badani ku daatay. Taasoo keentay inuu col.Barre hiiraale yidhii” waxa I soo weeraray kablalax”.

Dabayaaqada sanadkan 2012-ka ayey ahayd markii ay ciidamada huwanta ee kiiniya, kuwa dawlada soomaliya iyo ururka Raaskambooni, ay ku khasbeen in urur-diimeedka al-shabaab ka baxaan magaalada kismaayo, iyagoo maamulayey mudho dhan shan sano. 2008 ilaa 2012.

Tilmaamaha magaaladakismanyo
Waa magaallo xeebeed ku taal jubada hoose, koonfurna ka xigta caasimada soomaliya ee muqdisho, qiyaas dhan 528KM. waa magaalo madaxada gobolka jubada hoose, waana magaalada saddexaad ee ugu weyn dalka. Waxa magaalada hormara webiga jubba, oo looga faa’idaysto beeraha. Waa magaallo ilaahay ku manaystay nimco. Waxaana isku-qoofalan, badd, webi, beero iyo kayn hodan ah.

Xaafadaha ay ka kooban tahay

= calanley

= siinaay

= faanoole

= far-jano

= xagar-yare

= via-afmadow

Degmooyinka kismaayo

= jamaane

= badhaadhe

= afmadow

Beelaha wada dega magaalada

= wardey cali

= majeerteen

= mareexaan

= habar-gidar

= biyo-maal

= sheekhaal

= coormaal

= ajuuraan.

=Gaaljecel

Cali cabdi coomay

calicoomay@hotmail.com Suxufi, qoraa ah. B.A in journalism

Hargaysa, Somaliland.
User avatar
BlackVelvet
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 23249
Joined: Thu Mar 11, 2010 2:54 pm
Location: On Idman's mind

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by BlackVelvet »

Learnt stuff I didn't know :up:

SecretAgent wrote:Waa magaallo xeebeed ku taal jubada hoose, koonfurna ka xigta caasimada soomaliya ee muqdisho, qiyaas dhan 528KM
:shock:

The whole of England is 640 Km from top to bottom.
MarsinQorahay
SomaliNet Heavyweight
SomaliNet Heavyweight
Posts: 3328
Joined: Tue Oct 30, 2012 8:34 am
Location: Hawd bartu geela ka daaqo.

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by MarsinQorahay »

Suaal ban ku waydiiyey, Afmadow iyo Kismayo intee bey isu jiraan?
User avatar
eliteSomali
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 5746
Joined: Mon Dec 12, 2011 2:29 pm
Location: Jewnited States of America.

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by eliteSomali »

Who wrote this? :wtf: LOL @ baadhaadhe and afmadoow are degmooyin under kismaayo.
User avatar
eliteSomali
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 5746
Joined: Mon Dec 12, 2011 2:29 pm
Location: Jewnited States of America.

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by eliteSomali »

BlackVelvet wrote:Learnt stuff I didn't know :up:

SecretAgent wrote:Waa magaallo xeebeed ku taal jubada hoose, koonfurna ka xigta caasimada soomaliya ee muqdisho, qiyaas dhan 528KM
:shock:

The whole of England is 640 Km from top to bottom.
That's not true.

It should be around 470sh km.
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

The Ogaden migration towards the Tana in the 1 860s and 1870s, was one of struggle to wrest control of the land from the Wardei ~ The Ogaden were firml y estahlished along the hanks of the Tana River by the 1870' s, having virtually conquered and suhordinated the..Galla to Somali domination. According to Turnhull the attack lof 1865 hy the Somali when the Wardei were weakened hy plague I was so unexpected and so violent that the Wardei were utterly broken hy it. Scattered thOlrgh the fighting was, hundreds ~ere killed; those who survived either tled to neighhouring trihes or hecame serfs to the Mohamed Zuheir, the Telemuggeh, or the Magahul. Many were sold as slaves in the markets of Lamu, and Zanzihar. It is said that at the end of the century the Wardei as a
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

As a result of this manifest weakening of the Wardei they were attacked on all frqnts and it is no surprise that they could not defend themselves but had to tlee for their lives. According to Turnbull , 'the main contlict was in the east; and the actions fought at Afmadu, on the Deshek Wama, and at EI Lein are still-speken of by the tribe' .12 Tbe Ogaden were at this point led by the grand old man of the Abd Wak, Abdi Ibrahi.P1 , the Sultan, while there were a number of ' invasion commandersd 3 under him: Abd(Ibrahim was noted for his bravery and skill in war strategy which eventually led to the Ogaden dominance in the Jubaland. His remarkable leadership qualities are still remembered to this day by the Ogaden. Notable among his commanders were Magan Yussuf, the Sultan of the Mohamed Zubeirl Ogaden, and Hassan Be~jan of the Abdalla/Ogaden
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

Having displaced the Wardei from the Juha region the Ogaden were no( co ntent to settle down but continued their southward expansion since the loot from the Wardei was an appetizing reason to continue their raids.
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

had it not been for the arrivdl of Imperial British East African Company rule in 1885, the Wardei would have ceased to exist as a community with a separate cultural and political identity.
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

Juhalan~ ,was to he ruled from July 1895 from Zanzibar as a province of the recently declared British East A frican Protectorate and Mr J.c.w. Jenner, a sub-commissioner, was immediately dispatched to Kismayu in July 1895 .5 It must he noted that Kismayu at this time was a small village frequented by Ogaden Somalis
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

Among the numerous expeditions sent to Jubaland to subdue the Ogaden, were the June and November 1895 and March 1896 expeditions led hy Mr Craufurd, the June 1897 expedition led by Major J.R.L. McDonald, the 14 April 1898 expedition led by Major W. Quentin, and Jenner's expedition of 1900. The expeditions from Kismayu were solely to 'pacify' the Ogaden
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

This realization took the form of active resistance hy different sub-clans such as the Mohamed Zubeir from 1899 to 1903 , Abd Wak . ,from 1910 to 1913, and the Auliyahan from 1915 to 1917.41 These
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

Should I keep going? :stylin: :stylin: :lol:
User avatar
metamorphosis
SomaliNet Super
SomaliNet Super
Posts: 6039
Joined: Mon Sep 26, 2011 2:05 am
Location: Cali iyo haaruun, miyaa gabal isaaq ciilay? Reer Cali miyaa wada cuskaday, curadadii reerka?

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by metamorphosis »

Just to bring the point home. The resistence against the british was waged by ogaden for more than quarter of a century. Read your history next time you try to discredit us! Illiterate bafoons!
a lot of raids on the nascent government bomas such as Yonti , Kismayu, Afmadu and Serenli were waged by the Ogaden in resisting the establishment of colonial rule in Jubalan<t In -the period between 1896 and 1926, This- resistance took the form of hit and run tactics where bands of warriors organised themselves to loot the government bomas. Surprise attacks on imperial forces, such as the raid of 14 April 1897 on Yonte ' s garrison twenty kilometres north of Kismayu by Abdirahman Mursal , were another strategy adopted by the Ogaden in the hinterland of the~Kismayu coast.
User avatar
Magnusomalius
SomaliNetizen
SomaliNetizen
Posts: 687
Joined: Fri Apr 05, 2013 3:25 pm

Re: Taariikhda Magaalada Kismaayo

Post by Magnusomalius »

Man , turbulent history , no wonder everybody claims the damned place
Beelaha wada dega magaalada

= wardey cali


= biyo-maal

= sheekhaal

= coormaal

= ajuuraan.

=Gaaljecel
which ones is related to the geledi among these families ?
control should be returned to them
Locked
  • Similar Topics
    Replies
    Views
    Last post

Return to “Politics - General Discussions”