Marka laga hadlayo xiddigaha Isboortiga noocyadiisa kala duwan , waxaa durbadiiba dib u soo xusuusanaysaa waayihii nabadda iyo halyeeyadii caanka ku ahaa ciyaaraha dalkeena Soomaaliya sida: kubbadda cagta, Kubbadda Koleyga, Ciyaaraha fudud,Teeniska I.W.M. Xubinteena maanta ee barnaamjika xiddigaha waxaan idiinkugu haynaa taariikhda ciyaaryahankii caanka ahaa Yuusuf Maxamed Maxamuud oo bulshada isboortiga ay u yaqaaneen "Yuusuf Shaqaaq", kana tirsanaa ciyaaryahannadii kubbadda cagta ee naadiga wasaaradda hawlaha guud iyo guriyaynta ( Jeenyo- LL.PP) iyo xulka qarankaba.

Yuusuf Shaqaaq waxaa uu ku dhashay magaalada Muqdisho gaar ahaan degmada Cabdulcasiis sannadku markuu ahaa November 21keedii 1957dii. Waxbarashadiisa heerka dugsiga hoose ,dhexe iyo sareba waxaa uu ku qaatay isla dalka Soomaaliya, aqoontiisa guudna waxaa ay gaarsiisan tahay heer jaamacadeed isaga oo ku takhasusay cilmiga xanaanada xoolaha iyo daaqa. Intii uu yimid qurbaha Yuusuf waxaa uu sii watay waxbarashadiisa isaga oo haatan diyaarinaya takhasusyo la xiriira biyaha iyo macdanta.

Yuusuf Shaqaaq waxaa uu ka mid ahaa ciyaaryahannadii ugu qiimaha badnaa ee soo mara kubbadda cagta Soomaaliyeed, waxaa uu ahaa isku-xiraha kooxdiisa jeenyo iyada oo lagu xusuusto No: 8, sidoo kalena waxaa uu ahaa xubin firfircoon oo aan looga maarmin xulka qaranka. Yuusuf Shaqaaq waxaa uu horseed ka ahaa guulo faro badan oo ay kooxdiisa jeenyo gaartay, sidoo kalena waxaa uu guulo faro badan la qaybsaday xulka qaranka oo uu muddo badan ka mid ahaa. Yuusuf haatan waa xaas leh 4 caruur ah waxaana uu ku nool yahay gobolka Ontario (Toronto-Canada).

Haddaba waxaa ii suuro-gashay inaan la kulmo ciyaaryahanYuusuf kana warraysto taariikh nololeedkiisa Isboorti,waxaana uu u dhacay sidan:

Shiikha: Goorma ayaad billowday ciyaaraha ? Yaase kugu dhiirrigaliyay?
Yuusuf: Bismillahi-Raxmani-Raxiim, waxaan bilaabay ciyaaraha gaar ahaan kubbadda cagta aniga oo aad u da,yar aadna u jeclaa ciyaartaasi, waxaan oran karaa markii ugu horreysay waxaa ciyaaraha igu dhiirri-galiyay allaha u naxariistee aabahay Maxamed Maxamuud Shaqaaq oo waayahaas ka mid ahaa maamulayaasha naadiga Munishiibiyo oo markii dambe la oran jiray Muqdisho. Dhiirrigalinta labaad waxaan ka helay aniga oo 12 jir ah macallin ka yimid dalka Talyaaniga oo u yimid kooxda Munishiibiyo lana oran jiray Sergio Del Beto oo markaasi ciyaartaydii iigu horreysay i siiyay qalab Isboorti oo aan ku ciyaaro.

Shiikha: Heer noocee ah ayaad ku billowday ciyaaraha? Mase jireen noocyo kale oo ciyaareed oo ka duwan kubbadda cagta oo aad ka qayb-qaadatay?
Yuusuf: Yaraantaydii waan isku dhex waday ciyaaraha oo dhinac kastaa waan ka ciyaarayay ha noqoto kubbadda cagta iyo koleygaba, waxaana ku bilaabay oo ii weheliyay kubbadda cagta, ciyaarta kubbadda Koleyga oo aan u saftay degmada Cabdulcasiis aniga oo markaasi ciyaarayay ciyaarihii loo yiqiin Mini Basketka, sidoo kalena kubbadda cagta waxaan u saftay isla degmadaasi Cabdulcasiis.

Shiikha: Ma ka qayb-gashay tartammadii ciyaaraha gobollda oo aan oran karo wuu ka xammaasad badnaa tartammadii ciyaaraha heerka 1aad?
Yuusuf: xaqiiqdii kama aan qayb-qaadan ciyaarahaasi, in kasta oo aan ka mid ahaa dhallinyaradii u xaraysnayd ciyaaraha oo loo diyaarinayay inay tartankaasi ka qayb-galaan haddana fursaddaasi waa i dhaaftay waxaana sabab u ahaa baahi degdeg ah oo ka timid naadigayga Jeenyo oo dhalisay inaan toos ugu soo safto ciyaaraha naadiyada heerka 1aad .

Shiikha:Intaadan u soo safan ciyaaraha heerka 1aad , ma jireen kooxo kale oo aad u soo ciyaartay?
Yuusuf: Sidaan horay kuugu sheegay xaafadahii waxaan u ciyaaray degmada Cabdulcasiis, kaddibna waxaan ka qayb-galay ciyaarihii naadiyada heerka 2aad oo aan u saftay Warshaddii Caanaha oo uu macallin noo ahaa Cabdullahi Tuke, kaddibna waxaan ku biiray ciyaaryahannada heerka 1aad ee naadiga Jeenyo sannadku markuu ahaa 1975kii.

Shiikha: Wax ma iiga sheegi kartaa waxyaabihii xusuusta gaarka ah kuugu reebay intii aad ku dhex jirtay ciyaaraha guud ahaanba?
Yuusuf: Runtii waxyaabo faro badan oo aan halkan ku soo koobi karin ayaa jira oo xusuustayda gaar u ahayd, waxaana ka mid ahaa: 2 jeer oo isku xiga oo aan ku guulaysanay Koobabkii qiimaha lahaa ee dalka laga ciyaari jiray "koobkii Jeneraal Daa\'uud iyo koobkii horyaalka".

Shiikha: Muddadii aad u safnayd Kooxdaada Jeenyo, Wax guulo ah oo aad gaarteen ma jireen?
Yuusuf: Waa ay jireen guulo faro badan oo ay kooxda Jeenyo gaartay intii aan u safnaa,waxaana ku guulaysanay 2 jeer Horyaalka dalka, iyo isku -duub 8 jeer oo aan ku guulaysanay koobkii Jeneraal Daa,uud.

Shiikha: Goorma ayaad ku biirtay ciyaaryahannada heerka qaran ee kubbadda cagta?
Yuusuf: Waxaa la ii magacaabay sannadku markuu ahaa 1976 kii.

Shiikha: kooxahii aad la ciyaartay ciyaaraha caalamiga ah wax ma ka xusi kartaa?
Yuusuf: Kooxo faro badan o Afrika Iyo Carabta ka mid ahaa ayaan la ciyaaray oo dhammaan aan wada xusuusan karin, waayo 10 sano oo aan ka mid ahaa ciyaaryahannada xulka Qaranka iyo naadigayga Jeenyo oo isna guulo badan ku tallaabsanayay sannad kasta, waxaa caado ahayd inaan sannadkiiba dibadda u safro ama gudaha dalka uga qayb-galo ciyaaro caalami ah oo ugu yaraan 12 ciyaarood oo caalami ah aan safto. Marka way adag tahay inaan gabi ahaanba xusuusto ciyaarahaasi Waxaase ka mid ahaa dalalkii aan la ciyaaray: Masar, Liibiya, Marooko, Tuniisiya, Nijer, Zimbabwe, Kenya,Suudaan IWM.

Shiikha: Ma xusuusan kartaa guuldarradii Kuugu xumayd ee ku soo marta intii aad ku dhex jirtay ciyaaraha kubbadda cagta guud ahaanba?
Yuusuf: Guuldarradii iigu xumayd waxay ahayd iyadoo kooxdayda Jeenyo ay filanaysay inaan ku guulaysanay koobkii Horyaalka oo dhibco tirsi ahaa , in dhibcihii nalaga qaaday oo la siiyay kooxda Madbacadda.Waxaana ay ahayd ciyaarihii ugu dambeeyay oo aan ka qayb-qaato oo aan filayo inay ahayd sannadkii 1984kii.

Shiikha: Farxaddii kuugu waynayd maxay ahayd Yuusuf intaad ku dhex jirtay ciyaaraha kubbadda cagta?
Yuusuf: Waxay ahayd markii aan u soo gudubnay wareeggii labaad ee ciyaaraha bariga iyo bartamaha Afrika, aniga oo markaasi ku ciyaarayay magaca naadiga Madbacadda.

Shiikha: Ciyaaryahannadee ugu jeclayd inay garbahaaga buuxiyaan markaad u ciyaaraysay kooxdaada Jeenyo " LL.PP" iyo xulka qarankaba ?
Yuusuf: In kasta oo aan aad u wada jeclaa dhaammaanba ciyaaryahannadii kooxdaydii Jeenyo, haddana waxaa jiray ciyaartooy aan is lahaa mataano ayaad tihiin waa Maxamed Xaaji Ureey oo aan jaanta aad isula heli jirnay, Sidoo kale waxaan la illoowi karin Cabdishakuur, iyo Ayuub "Allaha u naxariistee". Dhanka qaranka inkastoo xilliba ciyaartooy ay masilayeen kooxda qaranka oo aan la kulmayay ciyaartooy kala gadisan oo tiro badan , misana ciyaartooydii aan ugu jeclaa waxaan ka xusi karaa:Khaliif Riko, Muriidi, Xasan Neero, Nuure, iyo Eenow.

Shiikha: Ma jireen Guulo Gaar ahaaneed oo aad ciyaaraha ka gaartay?
Yuusuf: Waa ay jireen, waxaana laba jeer la ii aqoonsaday ciyaaryahankii ugu wanaagsanaa (Best Player), Waxaana filayaa inay ahaayeen sannadihii 1983/84 kii.

Shiikha: Marka aad dib u fiiriso ciyaarihii kubbadda cagta ee Soomaaliya iyo ciyaaraha aad haatan qurbaha ku aragtay maxaa farqi ah oo u dhaxeeya?
Yuusuf: Runtii farqi aad u wayn ayaa u dhaxeeya. Waxaan oran karaa horumar aad u wayn ayay ku tallaabsatay ciyaarta kubbadda cagta oo waxay noqotay aqoon iyo farsamo oo aad arkayso ciyaaraha kubbadda cagta ee dunida heerka sare oo ay maanta marayaan..Nasiib-darro xilliyadeennii aqoon sidaasi u ballaaran ma jirin iyo goobo faro badan oo dhallinyaradu ay ku ciyaarto taasi ayaadna moodaa inay sabab u ahayd hoos u dhicii yaraa ee na haystay, hase yeeshee dhallinyarada Soomaaliyeed ee haatan qurbaha joogta waxay haystaan fursad aad u wanaagsan iyo garoomo ay ku ciyaaraan, waxaana rajaynayaa mustaqbalka dhaw in la heli doono dhallinyaro Soomaaliyeed oo magac iyo qadarin wayn ku yeesha ciyaaraha kubbadda cagta ee caalamka, Sidoo kalena kuwa dalka gudihiisa ku nool ayaa iyaguna leh rajo aad u wanaagsan haddii loo helo tashiilaadka ka maqan ee lagama maarmaanka ah marka la barbaarinayo ciyaaryahanka.

Shiikha: Muddadii aad joogtay dalka Soomaaliya iyo haatan oo aad dibadda joogto, ma jiraan kooxo aad soo laylisay?
Yuusuf: Haa waa jiraan oo kooxo faro badan ayaan gacanta ku soo qabtay, Waxaan soo layliyay 2 sannadood ciyaaryahnaada kubbadda cagta ee gobolka Banaadir, sidoo kale naadigii Gaadiidka ee heerka 2aad ayaan soo layliyay oo iyagu ku guulaystay koobkii kaalinta 1aad ee Juunyeeriska, dabadeedna waxaa la ii dhiibay inaan layliyo ciyaaryahannada heerka 1aad ee Gaadiidka aniga iyo macallin Tuke oo iyaguna aan ku guulaysanay koobkii kaalinta 1aad ee Jeneraal daa,uudDabadeedna waqtigii ayaa ciriiri igu noqday oo waan ka gaabsaday gabi ahaanba ciyaaraha.

Shiikha: Sidee bay ahayd aqoonta tababarayaasha iyo garsoorayaasha Soomaaliyeed?
Yuusuf: Xaqiiqdii markaad fiiriso aqoonta tababarayaasheena iyo garsoorayaasheennii ciyaaraha intaba way isku jireen , inta badan aqoontooda ma xumayn oo waxaan oran karaa qofba wax buu ku fiicnaa inkasta oo aysan helin fursado badan oo dibadaha ay ku aadaan oo badanaa ay heli jireen koorsooyinka lagu qabto dalka gudahiisa. Xilligaasi aqoontii oo iska hoosaysay , dhaqaalihii dalka iyo garoomadii oo iska yaraa iyo markaad Fiiriso heerka aqooneed ee tababarayaasheena iyo garsoorayaasheenna ay kula tartamayeen dalalka Afrika iyo Carabta waxuu ahaa mid aad u dadaal badan oo horumar uu ka muuqday.

Shiikha: Sidee baad is leedahay Yuusuf waa lagu horumarin karaa Isboortiga Soomaaliyeed noocuu doono ha ahaadee?
Yuusuf: Isboortiga sidiisaba wuxuu ku horumaraa dhaqaale, haddii taasi la waayana way adkaanaysaa in la horumariyo, Aqoonta ayaa iyaduna meesha ka marnayn oo waxaa loo baahan yahay in aqoonta macallimiinta sare loo qaado oo la kordhiyo, waxaa iyaduna meesha ku jirta in hoos wax laga soo dhiso" Basic" oo xoogga la saaro sidii dhallinyarada yaryar gacanta loogu qaban lahaa, xirfaddooda ciyaareedna sare loogu qaadi lahaa.

Shiikha: Ugu dambayn Yuusuf maadaama aad ahayd ciyaartooy qiimo ku lahaa qaranka Soomaaliyeed muddo dheerna ku soo dhex jiray ciyaaraha, Maxaad talo ahaan ugu soo jeedinaysaa dhallinyarada Soomaaliyeed ee ku hawlan Isboortiga noocyadiisa kala duwan?
Yuusuf: Ugu horrayn aad baan ugu hambalyaynayaa dhallinyarada ku nool dalka gudihiisa iyo macallimiintoodaba oo iyagu dadaal faro badan muujiya mar kasta kana qayb-gala ciyaaraha, in kasta oo aanan si wayn ula socon dhaqdhaqaaqooda haddana diyaar baan ula nahay inaan ku biirino Ra,yi iyo dhaqaale waxa aan u heli karno..Dhallinyarada qurbaha ku nool aad bay u mahadsan yihiin waliba aan iraahdo kuwo isku taxallujiya inay barnaamijyo isboorti abaabulaan waayo qurbaha dhallinyarada Soomaaliyeed dhibaatooyin waawayn ayaa ku haysta waana lagama maarmaan inay dhallinyaradu hesho madadaalo. Waxaan oran lahaa dhallinyarada inay isku duubnaadaan oo ay badiyaan tartammada ay jaaliyad ahaan u samaystaan intii ay dhex gali lahaayeen ajaanibta,ama ay baran lahaayeen dhaqamo kale. Waa in ay dhallinyarada Soomaaliyeed bartaan oo waliba ay ku dadaalaan Diintooda macaan, waddaninimada iyo Soomaalinimadu waxay tahay, waana qabaa in la ururiyo dhallinyarada oo la baro oo loo abaabulo tartamo kubbadda cagta, kubbadda koleyga, Orodada i.w.m. halkaasina uu ka abuurmo isdhex-gal, jacayl iyo isbarasho.Sidoo kalena waa inay dhallinyaradu ku dadaalaan maadaama ay haystaan fursad qaali ah inay aqoontooda ciyaareed sare u qaadaan kana faaiidaystaan halkan ay joogaan. Ugu dambayntii waxaan jeclahay inaan u mahadceliyo bahda qorayaasha Somalinet oo iyagu aalaaba isku soo dubarida barnaamijkan gaar ahaan Shiikha oo isagu waraysigan iga qaaday kana mid ahaa ciyaaryahannadii kubbadda koleyga qaranka Soomaaliyeed.