GABAY: INUU QARANKU TALADAA AFLIXI UBA MALEYN MAYO

Waa qeybtii labaad ee wareysigii abwaan cabdulle cilmi yarrow ay somalinet kula yeelatay magaalada muqdisho gabaygiisana Wuxuu ku billaabanayaa arar dheer oo ku saabsan awoodda alle iyo sida uu isugu rakibay xubnaheena, sida ibnu aadamku ugu kala duwan yahay xagga nolosha, farsamada, dadaalka iwm haddana ay dhammaantood yihiin kuwo uu allaah abuuray kana yimi hal aabe oo ah Nabi Aadam (cs) iyo in xisaabta qiyaamaha aysan jirin axad ka fakan kara abaalmarinta alle.

Waxuu gabaygu ka hadlayaa in samaantii, runtii, fikirkii saliimka ahaa iyo caddaaladii ay agoontowday dhawr sababood awgood:-



- ruux dambi ku eedaysan oo garsoorkii xaakim ka ah iyo dulmi loogu sii hiiliyo qof xaqiraya inta kale.

- Waxaa la ogyahay in marka guri dhismihiisa la billaabayo marka hore loo sameeyo asaas adag, ka dibna lagu xijiyo tiirarkii, markaa ka dib ayaa loo sameeyaa saqafka ama daboolka sare, marka haddii laga billaabo saqafkii u koreeyey siday noqon karto qof kastaa wuu garan karaa.

- Waxaa jira in ulaha la qaato ay kala fiican yihiin, mid kastana waxaa lagu qiimeeyaa geedkeeda, sidaa si le\'eg qof kasta oo hoggaamiye bulsheed ah wuxuu ummadda la dhex yimaadaa wixii ay hooyadii soo bartay, marka haddii adaygii guriga la yiraah ilmaha hay oo tarbiyee, hooyadiina ay u baxdo soo xasilinta biilka reerka iyo raadinta jago siyaasadeed waa la garan karaa sida wax yihiin.

- Inta gabar reer soo korsaday lagu fuulayo si xaaraan ah misna aan loo arkeyn dambi.

- Inta laba qof ama qoys oo deris ah uu midkood dhereg la daaca-qurmay, hambadiisiina uu qashinka ku darayo, kii kalana uu baahi darted bogga iyo beerku isku dhagey, geerina qarka u saran yahay amaba u uba dhintay, misana Islaamnimo la wada sheeganayo.

- Inta dadka biri ma-gaydada ah sida Culimada, Saraakiisha, Aqoon-yahanka, waayeelka, caruurta, dhaqaatiirta iwm loo dilayo aano qabiil ama dhaqaalo raadis loo qafaalanayo iyadoo loo awood sheeganayo.

Arimahaas iyo kuwo kale dhammaantood waxay u muuqdaan kuwo aan dhalin Karin qarannimo lagu diirsado iyo dawlad caddaalad ah, wuxuu gabaygu kusoo gabagaboobayaa Alle bari in Allaah na siiyo hogaan daacad ah oo nagu hoggaamiya wax alle ka raali yahay sidaana aan ku daba galno.


Allaa amar le ajashana xukuma oo irsaaq bixiye

Isagaa horreeyoo misana baaqi abidkiiye

Ciqaab adag naxariis udgoon cafin idankeed le

Arrin waliba isagey aqbali suu ahow dhaho e

Awood badane isagaa milki le caalamkoo idile

Isagaana loo noqon xisaab yoonka aakhiro e

Afka hadalka urintii sankiyo indho araggooda

Ilko gowso daba yaalla iyo cirrid ammaankiisa

Anfacada qaraar iyo macaan aayar kala sooce

Marinkii irsaaqdiyo midkeer neeftu ku aroorto

Sambab aaryo beerkiyo wadanaha uur ku jirayaasha

Wadne aan istaageyn illaa eebbe amar siiyo


Addimada lugaha iyo gacmaha xubin adeeggoo dhan

Aqli garasho xumo iyo samaan kala ogaantooda

Uumiyuhuba badasho kama maarmo ee irridihii taranka

Khaaliq baa abuuroo iska le idil ahaantoode

Arsaaqdana u kala qeybshoon axad hilmaameyne

Isagaana loo noqon xisaab yoonka aakhiro e


Kan aroorsha saco irmaana iyo ari midkii daaja

Ilaalshaha horweyn geela iyo beer midka abuura

Aar-goosto badahaa iyo midkii berri ka ugaarta

Irrid jooge waardiye guryaha ilaaq mid xaaqaaya

Askari qori le iyo sarkaal siiya amar buuxa

Ganacsade alkuut heysta iyo biyo mid iibkooda

Ujradood ku nool iyo midkii agab xamaalaaba


Ardey jecel inay jahliga eyni quriyo idil ahaantiise

Ku masixid aqoon buuxda iyo barasho loo aayo

Injineer mashiinkii iyo midkeer ababshihii macalim

Isirkooda farac iyo dhankii abtirsiga guudba

Aabe qura ayaa wada dhaloo lagu aroorshaahe

Af iyo dhaqanna kuma kala duwana saanba ku ogaaye

Diintana islaamnimo ayay ku ashahaataane


Ummaddii haddaan nahay intaa eebbe ku manneystay

Aqal nabada oo ay wada degaan ixtiraam deris le

Isku duubni iyo wada jirbaa aadmi noloshii e

Is eed eedka walaalaha dhabtaa sow ibtilo maaha?


Amuurtaa haddaan ararta gabay furo albaabkiisa

Amuur kalena dhaqan aasmay aan oodda ka dul qaado

Ibtilo weeye ruuxii aan aduunyada garanin iintiise

Isna mooda inuu uumiyaha idil dhamidooda

U horreeyo dhinicii aqliga iyo aqoontiie


Arladaa ka gees iyo ka gees xaqu agoontoobay

Asbaab dhowrahaa noogu wacan uubta noo qodane

Eedaysane garsoor maamuliyo eexo bari taari

Is xagxagasho odey wiilashii lagu agmeeraysto

Lana garan ujeedada gurracan eelka wixii keenay

Inuu qaranku taladaa aflixi uba maleynmaa e


Afartaa tusaaleynta guud eelka wixii keenay

Misna layska indho saabayoo iridahaa xeelo

Albaabkoo hagaagsami u furan daaqad la abbaaro

Ayaan ugu akhriyey dhegihii aan samo ka awdneyne


Udub toosan geedkii dhalaa lagu ammaanaaye

Akhlaaq suuban hoggaanshaha lehee ay ummadi raacdo

Waalidkiis ayaa ababin wacan soo asluub baraye

U horeyna aasaas hanuun hooyada u awale


Ilmihii markii haay la yiri arbihii guriga

Soo aruuri biilkana la dhahay hooyadii aqalka

Eryashada saldanadee haween ubad hilmaansiisay

Is xagxagasho oday wiilashii lagu ag meeraysto

Inuu qaranku taladaa aflixi uba maleynmaa e


Dheddig uguba xaaraan markii oodda lagu jiitay

Ummaa hooyo abaalkeed la dhumi cuqubo aruurtay

Oo aanba ceebtiyo fuxshiga aafo loo qabinba

Lana garan ujeedada gurracan eelka wixii keenay

Inuu qaranku taladaa aflixi uba maleynmaa e


Ehel jaara qaarkood intay aawadeed dheregta

Ufuryooni qashinkee hambada urta lala yaabi

Agagaarna deriskood in badan baahi indha beelay

Isla weynna faankoo misana islaamnimo sheegta

Oo aanba cuqubadaa ibtilo aafo loo qabinba

Is eed eedka oday wiilashii lagu ag meeraysto

Inuu qaranku taladaa aflixi uba maleynmaa e


Akhyaar biri ma geydaa intii aano loo dilayo

Culumada wuxuu eebbe yiri dhab u iftoonaaya

In qabiil dartii loo af jigo eexna lagu leexsho

Lana garan ujeedada gurracan eelka wixii keenay

Is xagxagasho oday wiilashii lagu agmeeraysto

Inuu qaranku taladaa aflixi uba maleynmaa e


Ilmo yari markuu qaylo iyo baroor ku abaado

Inay gaajo haysiyo inuu xanuun la ooyaayo

Arkihii maqlaaye misana jooga agihiisa

Haddii uu ku eegtoo dhibkaa uu arxamin taagtii

Ujeedkiisa maan garan wixii aamuska u diiday

Ictidaar haddii loo yiraa waa aqoon laawe

In dhagoole eed loo qabsado sow ibtilo maaha


Dhisme aqal ee lagana rabo cimri adeygiisa

U horeynba aasaas dhabaa unug billowgaa e

Udub tiirar dhexe yaa misana aayar loo mudiye

Israarraac sidaa buu ku socon ilaa la ebyaahe

Ku ahaana mid adagoo hadhow dhaxal awoow gaare

Inta saqafka kore laga soo unkaa aqal yaglelkiisa

Misna aan qiyaas loo ogeyn fadhi asaaskiisa

Lana garan ujeedada gurracan eelka wixii keenay

Is eed eedka oday wiilashii lagu ag meeraysto

Inuu qaranku taladaa aflixi uma maleynaa e


Bukaankii xanuun aawadii howlba ka istaagey

Dhaqaatiir amuurtaa bartoon beenna ku aqoolin

Awalkii markii lagu yiraah xaaladda aloosan

Cudurkaan asaa beerayoo arrinna buun buunshey

Amaseba afduub lagula kaco iyo unuun gooyo

Lana garan ujeedada gurracan eelka wixii keenay

Inuu qaranku taladaa aflixi uma maleynaa e


Waxaa taa agyaalloon misana idin dareensiiyey

Aqli dhuunta gala xoolahaa lagu yiqiin abide

Ayaamahaan xaqiiqada dhabtii leyska indho saabye

Haddii awrka duudkoo bannaan aanba la arkeynin

Agab inuusan hoostiisa qaban arrin qarsoon maaha

Eedeysane garsoor maamuliyo eexo baritaari

Indhoolahana raadkii ambaday lagu dhahaa aawey

Is xagxagsho odey wiilashii lagu agmeeraysto

Inuu qaranku taladaa aflixi uma maleynaa e


Arrin murugtay allaah kaashigii odayo maareeya

Culumada wuxuu eebbee yiri dhabu iftoonaaya

Dhaqaatiir awooddood gurmadoo heegan abidkooda

Guubaabada abwaanada iyo erey mid luuqeeya

Aqoonyahanno ay wada dhibee iihda shacabkoode

Ummaddood badbaadiyo la raba idil walaaloobid

Mar haddii akhyaartii heshiis samo abbaarsiinta

Waa eexday sabab looga dhigo isir faracooda

Oo qabiil dartii loo eryadoo lana af duubtaaho

Anaa kaa itaal roon waliba iilka lagu seexsho

Lana garan ujeedada gurracan eelka wixiii keenay

Inuu qaranku taladaa aflixi uma maleynaae


Is xaggasho oday wiilashii lagu agmeeraysto

Awood laysu faaniyo ibtile waa amuur dhaxale

Allow maalik eebbow nasii imaam caadilahe

Ummadduna hagaag daba kacdoon caasin amarkaaga


Qaadirow islaamkiba dhamman uubta loo qodayo

Imtixaanno waxay ugu jiraan arrinta u sababay

Dhagaraha abaaliista iyo kuwo axsaabtii e

Ayaa kala irdheeyoo ka dhigay aadmi ducufaahe

Arrin quroo badbaadana u ahi sidaad allow sheegtay

Waa amarka diintaa rabbow oo itbaac nabiga (scw)

Adegahaad jeclaatee ku tiri iqra’ billowgii e

Alxamduna faataxul kitaab qowlka awalkiise

Ilaa birrabbi naas aayadaha idil qur’aankaaga


Waa axkaam caqiidada furqaan wadar iftiinkeede

Isku duubni inay uga baxaan ulaha sheydaanka

Aqbal wada midowgaa hoggaan ishfi bedenkoode

Allow maalik eebbow nasii imaam caadilehe

Ummaduna hagaag daba kacdoon caasin amarkaaga

Quluubteenna eebbow ku beer qanac axkaamtaada


DHAMMAAD

Abwaan Cabdalla Cilmi Yarow